We wrześniu 2015 r. Polska zainicjowała Inicjatywę Trójmorza[1]. Stanowi ona forum współpracy politycznej i gospodarczej 12 państw zamieszkiwanych przez 112 mln ludzi: Austrii, Bułgarii, Chorwacji, Czech, Estonii, Litwy, Łotwy, Polski, Rumunii, Słowacji, Słowenii i Węgier. Łączna powierzchnia tych krajów stanowi prawie jedną trzecią całkowitej powierzchni UE. Inicjatywa ma służyć zacieśnianiu powiązań gospodarczych w Europie Środkowej (między Morzem Bałtyckim, Adriatyckim i Czarnym) m.in. w zakresie infrastruktury transportowej i ułatwiać starania o pozyskiwanie wsparcia finansowego (głównie unijnego, w tym z instrumentu Connecting Europe Facility[2] – Łącząc Europę) dla projektów inwestycyjnych istotnych dla krajów tworzących nowy format współpracy[3]. Inicjatywę Trójmorza poparły USA, Komisja Europejska i Niemcy.
Ponadto w 2018 r. na szczycie w Bukareszcie państwa zaangażowane w Inicjatywę Trójmorza opowiedziały się za powołaniem Funduszu Trójmorza (Three Seas Initiative Investment Fund – TSIIF[4]). Został on utworzony 29 maja 2019 r. pod prawem luksemburskim przez Bank Gospodarstwa Krajowego i rumuński EximBank, co zostało ogłoszone przez prezesów obu banków na szczycie Inicjatywy Trójmorza w Lublanie w czerwcu 2019 r[5]. Dysponuje on niemal 1 mld euro na inwestycje. W ramach Inicjatywy Trójmorza istotne znaczenie mają dwa duże projekty infrastrukturalne: liczący ponad 3 tys. km szlak drogowy Via Carpatia biegnący od Kłajpedy na Litwie do Salonik w Grecji[6] (droga przebiega przez Litwę, Polskę, Słowację, Węgry, Rumunię, Bułgarię i Grecję) oraz trasa kolejowa Rail Baltica[7] licząca 1210 km łącząca Litwę, Łotwę i Estonię z Polską. Kolejnym dużym projektem infrastrukturalnym tworzącym spoiwo Inicjatywy Trójmorza ma być Rail Carpatia.
- [1] Więcej na temat inicjatywy i realizowanych projektów na stronie internetowej https://3seas.eu/.
- [2] Więcej informacji na temat tego instrumentu na stronie internetowej Europejskiej Agencji Wykonawczej ds. Klimatu, Infrastruktury i Środowiska: https://cinea.ec.europa.eu/programmes/connecting-europe-facility/transport-infrastructure_en
- [3] Szerzej na temat Inicjatywy Trójmorza na stronie MSZ: https://www.gov.pl/web/dyplomacja/trojmorze.
- [4] Więcej o Funduszu na jego stronie internetowej: https://3siif.eu/the-fund/.
- [5] Informacja prasowa dostępna tutaj: https://3siif.eu/news/the-three-seas-initiative-investment-fund-officially-established/
- [6] https://projects.3seas.eu/projects/via-carpatia-submitted-by-poland.
- [7] Więcej na temat tego projektu na stronach: https://projects.3seas.eu/projects/rail-baltica-submitted-by-poland oraz https://www.rail-baltica.pl/o-inwestycji/.

- [1] Informacja prasowa na ten temat na stronie MI: https://www.gov.pl/web/infrastruktura/szczyt-inicjatywy-trojmorza-w-sofii-z-udzialem-ministra-i-wiceministra-infrastruktury-rp-zakonczony.
- [2] Tekst uchwały RM dostępny na stronie CPK: https://www.cpk.pl/uploads/media/5d0d3e47b817c/rm-111-163-17-pos-uchw-nr-173-rm-z-2017-r-centralny-port-komunikacyjny.pdf.
- [1] Informacja prasowa dostępna na stronie MI: https://www.gov.pl/web/infrastruktura/w-lublinie-o-wyzwaniach-transportowych-trojmorza.
- [2] Proces legislacyjny wskazanego rozporządzenia można śledzić tutaj: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/HIS/?sortOrder=asc&qid=1654778789465&uri=CELEX%3A52021PC0812.
Zgodnie z rządową „Strategią Zrównoważonego rozwoju Transportu do 2030 roku[1]” obowiązującą od 7 listopada 2019 r. transport intermodalny ma w Polsce niewielki udział w całości przewozów, ale rząd obserwuje konsekwentny i dynamiczny wzrost tego wskaźnika. Głównymi elementami transportu intermodalnego warunkującymi jego rozwój jest m.in. sieć węzłów przeładunkowych (terminali intermodalnych i multimodalnych przystosowanych do przeładunku towarów niebezpiecznych, centrów logistycznych). Rada Ministrów wskazuje w Strategii, że podstawowym działaniem, wspierającym rozwój transportu intermodalnego będzie intensywna modernizacja kolejowej infrastruktury liniowej i punktowej, wykorzystywanej w systemie tych przewozów (w szczególności usytuowanej na sieci TEN-T). Istniejące obecnie terminale transportu intermodalnego wymagają modernizacji i rozbudowy. Rozwój tego typu transportu w Polsce wymaga zwiększenia liczby terminali i zorganizowania regionalnych centrów logistycznych. Jako uzupełnienie powyższej Strategii jeszcze w 2022 r. Rada Ministrów ma przyjąć dokument strategiczny pt. „Kierunki rozwoju transportu intermodalnego do 2030 r. z perspektywą do 2040 r.[2]” przygotowany przez Centrum Unijnych Projektów Transportowych[3].
- [1] Treść Strategii dostępna tutaj: https://dziennikustaw.gov.pl/M2019000105401.pdf.
- [2] https://www.gov.pl/web/premier/projekt-uchwaly-rady-ministrow-w-sprawie-przyjecia-dokumentu-kierunki-rozwoju-transportu-intermodalnego-do-2030-r-z-perspektywa-do-2040-r2.
- [3] Całość dokumentacji dostępna na stronie CUPT: https://www.cupt.gov.pl/fundusze-europejskie/projekty-partnerskie/kierunki-rozwoju-transportu-intermodalnego/



- [1] Treść Strategii dostępna tutaj: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/HTML/?uri=CELEX:52020DC0789&from=FR.
Zgodnie z „Kierunkami rozwoju transportu intermodalnego do 2030 r. z perspektywą do 2040 r.” wiele terminali kolejowo-drogowych jest umiejscowionych w bardzo podobnych lokalizacjach, które charakteryzują się strategicznym położeniem i dobrym dostępem do infrastruktury transportowej. Średnia gęstość w przeliczeniu na powierzchnię kraju wynosi 1,25 terminala na 10 tys. km2 i nie odbiega znacząco od średniej europejskiej (0,9 na 10 tys. km2). Duże terminale intermodalne zlokalizowane są w rejonach wokół największych aglomeracji z zapleczem przemysłowym, w dużych portach morskich oraz na granicy zewnętrznej UE (tj. z Białorusią, Ukrainą i Rosją). Brak jest natomiast terminali m.in. w województwie świętokrzyskim, mimo że sąsiaduje ono z największymi polskimi aglomeracjami miejskimi: Warszawą, Krakowem, Katowicami, Lublinem oraz Łodzią. Oprócz korzystnego położenia geograficznego wskazany region wyróżnia się też obecnością największych firm budowlanych w Polsce. Ważnym działem gospodarki jest także przemysł metalurgiczny, maszynowy i precyzyjny, a także spożywczy i tekstylny. W województwie świętokrzyskim występują też bogate złoża surowców mineralnych, co sprzyja m.in. produkcji cementu i gipsu[1]. Międzynarodowy Fundusz Walutowy wskazuje w opracowaniu „Infrastructure in Central, Eastern, and Southeastern Europe. Benchmarking, Macroeconomic Impact, and Policy Issues[2]”, że inwestycje w infrastrukturę mogą skutkować efektem mnożnikowym. Oprócz zwiększenia zdolności produkcyjnej gospodarki w dłuższej perspektywie potencjalnie przyspieszają też transformację ekologiczną i cyfrową.
- [1] Więcej na ten temat na stronie Polskiej Agencji Inwestycji i Handlu: https://www.paih.gov.pl/index/?id=fb4c48608ce8825b558ccf07169a3421#.
- [2] A. Ari, D. Bartolini, V. Boranova, G. Di Bella, K. Dybczak, K. Honjo, R. Huidrom, A. Jobst, N. Jovanovic, E. Ozturk, L. Papi, S. Sola, M. Stone, P. Topalova, Infrastructure in Central, Eastern, and Southeastern Europe:
- Benchmarking, Macroeconomic Impact, and Policy Issues, https://www.imf.org/-/media/Files/Publications/DP/2020/English/ICESEEBMIPIEA.ashx

- [1] Więcej na temat LHS na jej stronie internetowej: http://www.lhs.pl/info/LHS.